Ondervoeding bij ouderen: risico’s en preventie

Ondervoeding bij ouderen komt vaker voor dan we soms denken. Waar bij jongere generaties overgewicht een groeiend probleem is, hebben senioren juist vaker te maken met ondergewicht. Gewichtsverlies bij mensen op oudere leeftijd is dan ook een belangrijk aandachtspunt voor familie en medische hulpverleners. Daarom vonden we het bij TK Home Solutions een goed idee om hier een artikel aan te wijden, waarin we de risico’s bespreken en een aantal preventietips geven.

Risico’s van ondervoeding

Ondervoeding is het gevolg van een groot gewichtsverlies in een korte periode. Ouderen raken hierdoor verzwakt en hebben minder energie en kracht. Bij senioren is het een bijkomend probleem dat ze die verloren spierkracht moeilijk terug kunnen opbouwen.

Bovendien tast ondervoeding het immuunsysteem aan, zodat mensen een groter risico lopen op ziektes, infecties of complicaties. Senioren die aan ondervoeding lijden, zullen dan ook vaker ziek worden en trager herstellen. In zeer ernstige gevallen kan ondervoeding leiden tot hart- en vaatziekten, nierfalen, ademhalingsproblemen en zelfs tot overlijden.

Een ander typisch gevolg van ondervoeding is het ontstaan van tekorten aan bepaalde voedingsstoffen. Zo leidt ondervoeding meestal tot een gebrek aan vezels in de voeding, wat allerlei maag- en darmproblemen kan veroorzaken. Het is ook belangrijk om te weten dat ondervoeding heel snel kan ontstaan. Ondervoeding kan al ontstaan na slechts één tot twee weken waarin de voedselinname te beperkt is.

Hoe kun je omgaan met ondervoeding?

Om ondervoeding te kunnen behandelen, moet het eerst worden vastgesteld. Bij ouderen komt ondervoeding dus vaker voor dan bij andere leeftijdsgroepen. Omdat de gezondheid van senioren vaak ook fragieler is, is een goede en evenwichtige voeding nochtans juist extra belangrijk.

Ondervoeding gaat jammer genoeg ook gepaard met allerlei bijkomende risico’s. Senioren zijn sowieso al kwetsbaar, dus al die extra risico’s kunnen maar beter worden voorkomen. Denk daarbij aan het risico op overlijden en chronische ziekten, maar ook valpartijen en/of botbreuken als gevolg van een algemene verzwakking. Om te weten of er sprake is van ondervoeding moet men eerst vaststellen hoeveel calorieën iemand dagelijks nodig heeft. Dit verschilt van persoon tot persoon en is onder andere afhankelijk van de dagelijkse lichaamsbeweging en het geslach

Hoe kun je ondervoeding herkennen?

De eerste signalen van ondervoeding moeten snel worden herkend, zodat er op tijd kan worden ingegrepen.

De belangrijkste symptomen waar je op moet letten zijn: chronische vermoeidheid, gewichtsverlies, verlies van sociale contacten, afwezigheid, verminderde motorische vaardigheden en eventueel regelmatige valpartijen of botbreuken. Dit zijn de criteria om van ondervoeding te kunnen spreken vanuit medisch oogpunt:

Gewichtsverlies: bij een gewichtsverlies van minstens 5% in één maand of 10% in de loop van zes maanden, is er sprake van ondervoeding. Bij een hoger gewichtsverlies dan de hierboven vermelde percentages is er sprake van ernstige ondervoeding en moet er dringend medische hulp worden gezocht.

De body mass index (BMI): We berekenen de BMI door het gewicht in kilo’s te delen door het kwadraat van de lengte in meter, dus: BMI= gewicht (kg) / (lengte (m) x lengte (m)). Als het resultaat lager is dan 18 dan is er sprake van ondergewicht.

Ondervoeding voorkomen

Ondervoeding voorkomen is een kwestie van evenwichtig en voldoende eten. Senioren moeten vaak een aangepast dieet volgen omdat ze sneller een tekort opbouwen van bepaalde voedingsstoffen:

• 3 maaltijden per dag
• Een hoge inname van eiwitten, vezels en calcium
• Tenminste 1,5 liter water per dag drinken
• Voor sommige mensen is het aanbevolen om een late avondmaaltijd in te bouwen, zodat het lichaam niet te lang verstoken blijft van voedingsstoffen tussen het diner en het ontbijt.

Wat kun je doen bij ondervoeding?

Als senioren voortdurend aangeven geen honger te hebben en ze niet willen eten kan dit op termijn leiden tot ondervoeding. Om dit op de juiste manier aan te pakken en te voorkomen kun je deze stappen volgen: Controleer om te beginnen het gewicht van de oudere. Door dit regelmatig te doen kun je eventuele veranderingen vaststellen.

Zorg ervoor dat de maaltijden van de ouderen voldoende eiwitten bevatten, eventueel door het toevoegen van melkpoeder, eieren, kaas, bonen enz. Als het gewicht van de persoon in kwestie niet toeneemt en er sprake is van chronisch of extreem ondergewicht, raadpleeg dan een huisarts of specialist. In sommige gevallen zal een behandeling in een gespecialiseerde instelling noodzakelijk zijn.

Jammer genoeg is ondervoeding bij ouderen een toenemend fenomeen in onze maatschappij. We hopen dat de bovenstaande tips en informatie je helpen om ondervoeding te voorkomen, te diagnosticeren en eventueel te behandelen. Als we samen waakzaam zijn, kunnen we ondervoeding bij ouderen voorkomen en aanpakken.

Meer weten over ouderdom en gezondheid? Lees dan zeker onze andere artikelen op deze website, bijvoorbeeld over gezond eten voor senioren, tips voor een zoutvrij dieet en uitgebreide informatie over onze trapliften en huisliften.